Cancel cultuur
Als jij zou mogen kiezen, zou je dan liever de gekleurde bladboom willen zijn, met als mogelijke consequentie dat jij er alleen voor staat? Of een van de groene naaldbomen die opgaat tussen al de andere bomen?
Het maakt eigenlijk niet uit waar je voor je kiest, als je er maar bewust voor kiest, en de consequenties aanvaardt. Ik heb niet bewust gekozen voor het een of ander. Ik voelde me echter recentelijk net als deze bladboom, maar dan in een versie zonder bladeren. Grijs. Alleen. In de steek gelaten. Een opdrachtgever waarmee ik al lang samenwerk. Honderdenden medewerkers getraind. Één ongelukkige opmerking. Geschorst.
Cancel cultuur. Ik vernam deze term voor het eerst gedurende een gesprek met een performance manager in de topsport. Cancel cultuur. De topsporters zijn er als de dood voor, begreep ik van hem. Één misstapje, één verkeerde opmerking. De media stort zich op je en je bent er geweest. Ik kon mij er niets bij voorstellen. Tot kort geleden.
Het was de laatste avond van een meerdaagse training met internationale deelnemers. De aard van het programma maakt dat de deelnemers snel een vertrouwde band opbouwen en goed met elkaar kunnen opschieten. In sommige gevallen kan het alsnog gebeuren dat deelnemers het lastig vinden zich te integreren. Zoals in het geval van een deelnemer uit Azië. Op de laatste avond zat deze persoon met mij aan een lange tafel. We waren de eerste deelnemers die plaats namen. Gaande weg schoven ook andere deelnemers aan voor het avondeten. Niemand zocht echter het gesprek met de ene deelnemer. Dit raakte mij. Vandaar dat ik eventjes later probeerde de deelnemer bij het gesprek aan tafel te betrekken door deze persoon het volgende verhaal te vertellen. ‘Een van mijn kinderen is dol op Chinees eten. Op een gegeven moment aten we dusdanig vaak Chinees dat een ander kind opmerkte, dat wij allemaal tot Chinesen transformeren, als we zo doorgaan’. Hierbij bootste hij de amandelvormige ogen van Aziaten na. In mijn onschuld heb ik dit verhaal inclusief fysieke nabootsing een-op-een doorverteld. Ik had het maar beter niet kunnen doen, vooral de nabootsing.
Aan het einde van de avond kwam de deelnemer naar mij toe en beschuldige me van racisme. Als ik weet van de impact van het gebaar had gehad, had ik het nooit gedaan. Ik heb meteen spijt betuigd. Ik heb voorgesteld om het de dag erop met de groep te delen zodat wij er allemaal van kunnen leren, en nogmaals mijn excuus aan te bieden. De persoon blokkeerde. Ze vond dat er een melding gedaan moest worden. Ik heb de persoon niet tegengehouden. Meer dan spijt betuigen en excuus aanbieden kon ik op dat moment niet doen.
Mijn les had ik al op die avond zelf geleerd. De ethische commissie van de opdrachtgever vond van niet. Zij gaf de deelnemer gelijk en verweet mij racisme en niet-inclusief handelen. Dit was hun conclusie na hoor en wederhoor. Waarnemingen van deelnemers die de ene avond ook aan tafel zaten werden niet opgehaald. Vijf maanden later komt het volgende bericht via meerdere instanties bij mij terecht:
‘Graag met uw trainer de volgende maatregelen delen.
1. Deelnemen aan diversity, inclusion / anti-discriminatie training
2. Cooling down als trainer voor vier maanden
3. Vervolggesprek na bezoek training en cooling down periode’
Geen verdere toelichting. Niet welke gedragscode ik daadwerkelijk had geschonden. Niet waar ik voor verdere toelichting terecht kon. Ook niet waar ik eventueel bezwaar zou kunnen indienen. Mijn opmerking was zeker ongelukkig. Een formele waarschuwing was mijns inziens echter voldoende geweest. Oftewel in voetbalterminologie: ik geef per ongeluk een schouderduwtje, krijg meteen de rode kaart en word ook nog voor vier maanden geschorst.
Acqua passata. Italiaans voor ‘wat gebeurd is, is gebeurd’. Ik verwijt niemand iets. Ik ga er vanuit dat iedereen heeft gedaan wat hij of zij op dat moment heeft kunnen doen. Het had volgens mij ook anders gekund. Menselijker. Persoonlijker. In plaats van formeel en afstandelijk. Want ethiek gaat over de menselijke maat. Hoe borg je de menselijke maat bij het afhandelen van zo een incident? Moet je puur naar het verhaal kijken of mag de intentie, waarmee het gedaan worden, meegewogen worden? Wat moet je als ethische commissie doen als de persoon, die de klacht heeft ingediend, niet open staat voor een gesprek met de beschuldigde partij? Is schorsen, straffen, wraak nemen echt het middel waar wij allemaal ethischer van handelen?
De bladboom. Ik ben hem vorige week tegen gekomen op de Veluwe. Ik heb hem bewonderd. De rust en vastberadenheid die hij uitstraalt. Hij is er. Zonder iemand iets weg te nemen of te verwijten. Ik wil hem ook zijn. Bewust. Ongeconditioneerd. Vergevensgezind. In gesprek blijvend. Met mij. Met de ander. Daarom heb ik besloten de schorsing op mijn schouders te dragen. Ik heb ook besloten om na de schorsing weer door te gaan met de opdrachtgever. Want alleen als je samen doorgaat kom je ergens. En jij, wie wil jij zijn?
Grip krijgen op jezelf helpt in dit soort kwesties. Door persoonlijk leiderschap een positieve impuls te geven. Benieuwd hoe? Hier vind je meer informatie.